Ένα βήμα πιο κοντά προς την κατεύθυνση αυτή, κάνει φέτος ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών με τη θεματική του 2022 “Υπόγεια Νερά - Κάνοντας το αόρατο ορατό”, υπενθυμίζοντας μας πως τα υπόγεια ύδατα μπορεί να είναι αόρατα, αλλά η επίδρασή τους είναι ορατή παντού.
Ένας από τους πολυτιμότερους θησαυρούς που κρύβει μέσα του ο πλανήτης μας, είναι τα αποθέματα γλυκού νερού. Σημαντικό ποσοστό αυτών, βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους (υπέδαφος) ανάμεσα σε γεωλογικούς σχηματισμούς, οι οποίοι τα συγκρατούν.
Σήμερα, περισσότερο από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού εξαρτάται άμεσα από τα υπόγεια ύδατα για την παροχή πόσιμου νερού.
Παράλληλα, τα υπόγεια ύδατα παίζουν καθοριστικό ρόλο στις καθημερινές ανθρωπογενείς δραστηριότητες όπως η πρωτογενής παραγωγή (γεωργία και κτηνοτροφία), στην οποία όμως παρατηρείται αύξηση της εκμετάλλευσης των υπόγειων νερών λόγω της υπεράντλησης. Σε κάθε περίπτωση που η χρήση υπερβαίνει την δυνατότητα ανατροφοδότησης των υπόγειων υδροφορέων, μέσω της βροχής και του χιονιού, μειώνονται τα υπόγεια αποθεματικά σε νερό, παρουσιάζονται έντονα φαινόμενα καθιζήσεων του υδροφόρου ορίζοντα με συνεπακόλουθα τα φαινόμενα ερημοποίησης και υποβάθμισης.
Παράλληλα, οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία και καταλήγουν στο υπέδαφος όπως και η λειτουργία βόθρων λόγω της μη επέκτασης των δικτύων αποχέτευσης ρυπαίνουν σε σημαντικό βαθμό τα υπόγεια ύδατα υποβαθμίζοντας δραστικά την ποιότητά τους.
Καθώς η κλιματική κρίση επιδεινώνεται, ο ΟΗΕ θίγει τη σημασία των “αόρατων” νερών με στόχο την επιτάχυνση των δράσεων για την προστασία και αποκατάστασή τους. Επίσης, οι διεθνείς πολιτικές καταδεικνύουν όλο και περισσότερο την ανάγκη παραγωγής και επαναχρησιμοποίησης του ανακυκλωμένου νερού που προκύπτει από την επεξεργασία λυμάτων. Μία εναλλακτική λύση που μπορεί να καλύψει σε πολλές περιπτώσεις τις ανάγκες μας σε νερό και να προωθήσει μία πιο αποτελεσματική τακτική για την εξισορρόπηση και τον εξορθολογισμό των εκμεταλλεύσεων και την άμεση επίλυση του ζητήματος της ύπαρξης επαρκών αποθεμάτων νερού.
Η Ελλάδα θεσπίζοντας μέτρα όπως η εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής (ΣΔΛΑΠ) ανά περιφέρεια, στοχεύει στην ανάπτυξη εξειδικευμένων μέτρων για την παρακολούθηση αλλά και βελτίωση της ποσότητας και της ποιότητας των απολήξεων των υπόγειων υδροφορέων μας.
Σημαντικοί φορείς για την εφαρμογή και την υλοποίηση των παρεμβάσεων που προβλέπονται στα ΣΔΛΑΠ είναι και οι Δημοτικές επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), οι οποίες εκτελούν σημαντικό ποσοστό των έργων που απαιτούνται για την εφαρμογή τους ανά υδατικό διαμέρισμα.
Οι ΔΕΥΑ διαχρονικά είναι οι επιχειρήσεις που σε περιφερειακό επίπεδο διασφάλισαν και διασφαλίζουν την παροχή καθαρού πόσιμου νερού και υπηρεσιών αποχέτευσης. Λειτουργούν εκατοντάδες έργα και είναι υπεύθυνες για την πάνω από 350 μονάδων βιολογικών καθαρισμών σε όλη την Ελληνική επικράτεια.
Ο κοινωφελής χαρακτήρας τους της καθιστά επιχειρήσεις που είναι πολύ κοντά στις ανάγκες και τα προβλήματα των δημοτών, εφαρμόζοντας κοινωνικά τιμολόγια και προστατεύοντας τις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες. Αποτελούν, καθόσον δεν χρηματοδοτούνται από το κράτος, περιουσία των τοπικών κοινωνιών όπως και οι φυσικοί πόροι που διαχειρίζονται.
Κρίσιμες συνεπώς επιχειρήσεις οι οποίες σήμερα κινδυνεύουν από την υποστελέχωση και την έλλειψη επαρκών μέσων και πόρων.
Για τον λόγο αυτό αλλά και για την προάσπιση του δημόσιου χαρακτήρα του νερού ζητάμε:
- Προστασία του κοινωφελούς χαρακτήρα των ΔΕΥΑ και αποτροπή της «εργολαβοποίησης» των ΔΕΥΑ.
- Άμεση άρση του περιορισμού προσλήψεωναπό την Πολιτεία. Οι ΔΕΥΑ είναι ανταποδοτικές, αυτοχρηματοδοτούμενες και δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Για να επιτελέσουν το έργο τους πρέπει να προχωρήσουν στις προσλήψεις μόνιμου προσωπικού που προβλέπονται στα οργανογράμματα τους.
- Εφαρμογή πρότασης για νομοθετική ρύθμιση ώστε να μπορούν οι ΔΕΥΑ να προσλαμβάνουν το αναγκαίο για την λειτουργία τους προσωπικό με προκήρυξη που θα εκδίδει η καθεμιά ξεχωριστά σύμφωνα με τις ανάγκες της και τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας τηςμε τις όρους και εξέταση των ενστάσεων από το ΑΣΕΠ.
- Διασφάλιση χρηματοδοτήσεων για επενδύσεις σε νέες τεχνολογίεςγια την παρακολούθηση και διαχείριση των φυσικών πόρων (επιφανειακών & υπόγειων νερών).
- Κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής και ένταξη των ΔΕΥΑ στους μεγάλους καταναλωτέςώστε να αντιμετωπίσουν τις υπέρογκες αυξήσεις στο κόστος ηλεκτρικού ρεύματος, με παράλληλη εξασφάλιση πόρων για την εγκατάσταση συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
- Δημόσιες βρύσες όπου είναι αναγκαίες( χώροι άθλησης, πλατείες, παιδικές χαρές, δημόσια κτήρια κ.ά.) για τον περιορισμό χρήσης του εμφιαλωμένου νερού και αποτροπή της ρύπανσης που προκαλούν τα πλαστικά μπουκάλια μέσα στα οποία αποθηκεύεται. Ένα μπουκαλάκι μισού λίτρου εμφιαλωμένου νερού κοστίζει 50 λεπτά όσο δηλαδή κοστίζουν 2.000 «μπουκαλάκια» νερού ΔΕΥΑ ενώ, από στοιχεία του οργανισμού Mediterranean Danger, προκύπτει πως αυτήν την στιγμή στην Μεσόγειο «κόβουν βόλτες» 250.000.000.000 πλαστικά μπουκάλια, υποβαθμίζοντας περιβαλλοντικά ένα τόσο σημαντικό οικοσύστημα.
Καθώς η κλιματική κρίση επιδεινώνεται, η σημασία των “αόρατων” υπόγειων νερών αυξάνει. Είναι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα επάρκειας σε επιφανειακά νερά που δημιουργούν οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας σε πολλά μέρη του πλανήτη μας.
Ας διαφυλάξουμε λοιπόν με κάθε τρόπο όλοι μας τα υπόγεια νερά της περιοχής μας ώστε να αφήσουμε αναλλοίωτο αυτό τον πολύτιμο φυσικό πόρο, το νερό και στις επόμενες γενεές. Εξάλλου, η μεγαλύτερη εξάρτηση, εξαθλίωση και υποδούλωση ενός λαού μπορεί να γίνει μέσω του νερού.
Ο αγώνας για την προστασία του νερού είναι αγώνας για ζωή και δημοκρατία.
